Τετάρτη 25 Απριλίου 2007

Διογένης και Δον Κιχώτης


Eίναι συχνός ο παραλληλισμός της αναζήτησης του "αδύνατου" από τον Διογένη και τον Δον Κιχώτη ως η μάταιη αναζήτηση ενός τρελού. Νομίζω όμως ότι μια πιο προσεκτική ανάγνωση δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο.

Ο Δον Κιχώτης αψήφησε όλο τον κόσμο και η ευτυχία του στάθηκε που έζησε τρελός και πέθανε γνωστικός. Ο Διογένης επίσης αψήφησε όλο τον κόσμο κατάφερε όμως να ζήσει και να πεθάνει γνωστικός. Ο Διογένης εφάρμοσε στην πράξη έναν ιδιαίτερο τρόπο ζωής που βασιζόταν στην πεποίθηση ότι η σοφία είναι θέμα δράσης μάλλον παρά σκέψης, την αρχή ότι πρέπει να ζούμε σε συμφωνία με τη φύση μάλλον παρά με το νόμο και τη σύμβαση. Ο Δον Κιχώτης αντίθετα ήταν ένας ονειροπόλος και ρομαντικός ιππότης, που ερχόταν διαρκώς σε σύγκρουση με την πραγματικότητα, επιμένοντας να ζει στα όνειρα που πλάθει με τη φαντασία του.

Ο Διογένης έκανε μια ζωή όσο μπορούσε πιο κοντά στη φυσική ζωή του πρωτόγονου ανθρώπου και των ζώων. Είχε στην κατοχή του τη μικρότερη δυνατή ποσότητα υλικών αγαθών, σκληραγωγούσε τον εαυτό του και ζούσε περιπλανώμενος σε αρμονία με τις συνθήκες της φύσης. Ο Διογένης όταν έφτασε στην Αθήνα είχε ένα σκλάβο τον Μάνη ο οποίος το έσκασε και ο Διογένης δεν έκανε καμμία προσπάθεια να τον πιάσει γιατί "Θα είναι ανόητο αν ο Μάνης μπορεί να ζήσει χωρίς τον Διογένη και ο Διογένης δεν μπορεί να τα καταφέρει χωρίς τον Μάνη". Ο Δον Κιχώτης δεν απαρνείται καμμία άνεση και ως ιππότης ταξιδεύει με τον δούλο του Σάντσο. Χωρίς τον Σάντσο ο Δον Κιχώτης είναι ένας ονειροπόλος - ο Σάντσο ένας απλός χωρικός, που τον υπηρετεί πιστά προσπαθεί να μένει προσγειωμένος και να ισορροπεί τις καταστάσεις, είναι αυτός που διαθέτει κοινό νού και κριτική διάθεση.

Οι επιθέσεις του Διογένη αφορούν πραγματικούς εχθρούς όπως τις συμβάσεις, το γάμο, την οικογένεια, την πολιτική, την πόλι, όλες τις κοινωνικές και φυλετικές διακρίσεις, τον πλούτο, την εγκόσμια δόξα και την εξουσία. Ο Διογένης γνώριζε πολύ καλά ποιός ήταν και οι μάχες του αφορούν κατακτήσεις πάνω στον εαυτό του, ενώ ο Δον Κιχώτης νομίζει ότι είναι ιππότης και έχει προσωπική ευθύνη να πολεμήσει εναντίον των κοινωνικών αδικιών. Οι μάχες του Διογένη αφορούν παραγματικές ανάγκες και επιθυμίες, οι μάχες του Δον Κιχώτη αφορούν ανεμόμυλους που φαντάζουν γίγαντες, πρόβατα που φαντάζουν στρατός και πανδοχεία που φαντάζουν κάστρα. Ο Διογένης επιδιώκει την ελευθερία, την αυτάρκεια, την ευτυχία και την αρετή ενώ ο Δον Κιχώτης υπηρετεί απλά το ιππτικό ιδανικό.

Ο Δον Κιχώτης νομίζει ότι κατέχει μια αλάθητη φιλοσοφία ενώ ο Διογένης πράττει με βάση μια αλάθητη φιλοσοφία. Ο Διογένης πίστευε ότι η αρετή αποκαλύπτεται καλύτερα στην πράξη παρά στην θεωρία και όλη του η ζωή ήταν ένας διαρκής αγώνας ενάντια σε μια διεφθαρμένη κοινωνία.

Δεν μπορεί κάποιος να αναζητάει ανθρώπους αν δεν βρεί τον άνθρωπο μέσα του. Η αιώνια αναζήτηση της "αλήθειας" ξεκινάει από τον Διογένη και τον λύχνο του και φτάνει μέχρι τον σύγχρονο ορό της αλήθειας. Ο Δον Κιχώτης είναι ένα χαριτωμένο ανέκδοτο σε αυτήν την πορεία για να μας θυμίζει ότι δεν αρκεί να είναι κάποιος ή να νομίζει ότι είναι ιππότης για να δικαιούται να σταυροφορεί για την αλήθεια. Είναι σημαντικό να επαναφέρουμε την αναζήτηση από την αναζήτηση της αλήθειας σαν ιερού δισκοπότηρου στην αναζήτηση του έντιμου στο "μέτρο πάντων άνθρωπος", από την "Πλατωνική" φιλοσοφία των ιδεών στην πρακτική ηθική. Όπως στην ιατρική για παράδειγμα όπου η παθιασμένη αναζήτηση της "αλήθειας" έχει αντικαταστήσει την στατιστική σημαντικότητα με την Evidence Based Medicine. Δεν είναι πια πλέον πολιτικώς ορθό να είναι κάποιος σωστός - θα πρέπει να είναι σωστός και για τους "ορθούς" λόγους.

Ο Διογένης συνήθιζε να λέει ότι όπως κάποιος συνηθισμένος στις ανέσεις δυσανασχετεί όταν δεν τις έχει, έτσι και κάποιος συνηθισμένος στην απουσία χαράς, απολαμβάνει περισσότερο ακόμη και την μικρότερη χαρά. Ο Μέγας Αλέξανδρος φέρεται ότι είπε "αν δεν ήμουν Αλέξανδρος θα ήθελα να ήμουν Διογένης". Δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να πεί το ίδιο για τον Δον Κιχώτη. Τι τραγικό που ο Διογένης και ο Αλέξανδρος πέθαναν την ίδια μέρα του 323 πχ.

Δευτέρα 9 Απριλίου 2007

Rose Kemp - A Hand Full Of Hurricanes


Ο τελευταίος δίσκος της μόλις 22 χρονης Βρεττανίδας.

1 Little One
Λιτό με αέρινα περάσματα τσέλου και βιολιού έχει μια εύθραυστη ρευστότητα.

2 Violence
Σίγουρα ένα από τα καλύτερα κομμάτια του 2007 με ξαφνικές αλλαγές ρυθμού που ξεσπούν με καταιγιστικές κιθάρες:
"Nothing but the silence on the street
Where we were meant to meet
There's nothing else to find here".
Στοιχειωμένη και ανατριχιαστική η φωνή της:
"Nothing is right in my head,
nothing is clear in my heart,
I feel like my body is dead,
the day doesn't have to start here"

3 Tiny Flower
5 Orange Juice
9 Sister Sleep
Μινιμαλιστικές ηχογραφήσεις με την λιτή συνοδεία παραμορφωμένης κιθάρας και στοιχειωδών κρουστών που αναδεικνύουν την καταπληκτική φωνή της που συνδυάζει τις σκοτεινές μελωδίες της PJ Harvey και την φωτεινότητα της Sheryl Crow. Σαφώς επηρεασμένα από τις a capella επιδόσεις της μάνας της Maddy Prior.

4 Morning Music
Καθαρτήριο κομμάτι για μια one-night stand βραδυά όπου:
"I can't wait to wake up next to you,
'cause I am cheap and you are weak"

6 Dark Corners
Σκοτεινό και μυστήριο με κιθαριστικές μαχαιριές να ξεσπούν περιστασιακά:
"the wallpaper hides the shame,
while the truth is sliding down the wall"

7 Metal Bird
Το πιο χαρακτηριστικό κομμάτι του δίσκου όπου στα 6 λεπτά που διαρκεί η Kemp ως άλλος Πρωτέας αναδίνοντας τη μυρωδιά του αλμυρού βυθού και της αβύσσου μεταμορφώνεται από γλυκιά σειρήνα σε λιοντάρι, δράκο, τίγρη και κάπρο.

8 Skins' Suite
Μακρόσυρτο και μοναχικό ερωτικό κομμάτι με ηλεκτρονικούς πειραματισμούς.

10 Sheer Terror
Αυτοβιογραφικό "I've already resigned my body to fate", θυμίζει τις ιστορίες της Regina Spektor:
If living your life like a rock star doesn’t kill your first
Or the sex and the drugs pass you by
We can always hope that we’re the 2 in 3 who don’t get the big ‘C

11 Sing Our Last Goodbye
Ο τίτλος θυμίζει το Last Goodbye του Jeff Buckley με τον οποίο η Rose μοιράζεται τις χαωτικές μουσικές αναζητήσεις.

Χρειάζεται μερικά ακούσματα για να εκτιμήσει κάποιος την ιδιαιτερότητα της μουσικής της αλλά στο τέλος ο Πρωτέας εξαντλημένος φανερώνει τον δρόμο της λύτρωσης. Συνολικά ένα μάλλον ημιτελές άλμπουμ χωρίς ιδιαίτερη συνοχή, που όμως προϊδεάζει θετικά γι αυτά που θα ακολουθήσουν.

Tο Violence και το Little one υπάρχουν και στο My Space.

Κυριακή 8 Απριλίου 2007

Ηλί, ηλί


Στον Ματθαίο διαβάζουμε: "Ηλί-Ηλί, λιμά σαβαχθανί - τουτ' έστι, Θεέ μου Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλειπες" (Ματθαίος ΚΖ 46) ενώ στον Μάρκο (ΙΕ 34): "Ελωί, Ελωί, λιμά σαβαχτανί".

Στα εβραϊκά ELI και ELOI ειναι ο ενικός του ονόματος Θεός και ELOHIM ο πληθυντικός του. Αλλά αυτή η σημασία ισχύει μόνο όταν μπουν κάτω από τα γράμματα οι κατάλληλες τελείες που υποδηλώνουν τα ανάλογα φωνήεντα (το εβραϊκό αλφάβητο έχει μόνο σύμφωνα). Έτσι τα τρία γράμματα που σχηματίζουν την λέξη ELI (ALEPH-LAMED-HE) με διαφορετική στίξη παίρνουν την σημασία του "καταριέμαι, βλασφημάω" πράγμα απόλυτα λογικό για ένα άνθρωπο σταυρωμένο.

Ο Ambelain στο γνωστό του βιβλίο "Ιησούς - Το πραγματικό ιστορικό πρόσωπο" (Εκδόσεις Δίβρης, Αθήνα, σελ. 252-62) με βάση αρχαία μαγικά συγγράματα και διάφορα χειρόγραφα της Νεκρής Θάλασσας ισχυρίζεται ότι τα λόγια αυτά του Ιησού ήταν μια κατάρα.

Τρίτη 3 Απριλίου 2007

Οι 300 και οι Έλληνες Εθνικοί

Οι 300 και η παραφιλολογία γύρω αυτήν ταινία μου θύμισαν Καβάφη, και δεν μπορώ να αντισταθώ να δωρίσω σε όλους τους σύγχρονους Έλληνες Εθνικούς (sic) τους Ποσειδωνιάτες του. Να θυμίσω ότι το ερέθισμα γι' αυτό το περίφημο ποίημα, ο Καβάφης το πήρε από την ιστορία της Ποσειδωνίας, μιας ελληνικής αποικίας στην Ιταλία στην οποία οι κάτοικοι αφομοιώθηκαν απ' τους ντόπιους, ξέχασαν την ελληνική γλώσσα και τα έθιμά τους, αν και συνέχιζαν να τελούν συχνά-πυκνά κάποια ελληνική γιορτή, να ξαναθυμούνται τα ελληνικά ονόματά τους και να κλαίνε.

Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάται
εξέχασαν τόσους αιώνας ανακατευμένοι
με Τυρρηνούς και με Λατίνους κι άλλους ξένους.
Το μόνο που τους έμενε προγονικό
ήταν μια ελληνική γιορτή, με τελετές ωραίες,
με λύρες και με αυλούς, με αγώνας και στεφάνους.
Κι είχαν συνήθειο προς το τέλος της γιορτής
τα παλαιά τους έθιμα να διηγούνται
και τα ελληνικά ονόματα να ξαναλένε,
που μόλις πια τα καταλάμβαναν ολίγοι.
Και πάντα μελαγχολικά τελείων' η γιορτή τους.
Γιατί θυμούνταν που κι αυτοί ήσαν Έλληνες-
Ιταλιώται έναν καιρό κι αυτοί
και τώρα πώς εξέπεσαν, πώς έγιναν,
να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά
βγαλμένοι - ω συμφορά! - απ ' τον ελληνισμό.

Αφιερωμένο λοιπόν εξαιρετικά στους σύγχρονους Ποσειδωνιάτες που αν και έχουν γίνει Λωτοφάγοι στην ίδια τους την γη, εν τούτοις "με λύρες και αυλούς, με αγώνας και στεφάνους" με την ευκαιρία κάποιας εθνικής γιορτής συνεχίζουν να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά. Ο ομφάλιος λώρος που μας συνδέει με το ένδοξο παρελθόν μας έχει κοπεί και για να έχουμε δικαίωμα να μιλάμε για τον Λεωνίδα ως να ήταν παππούς μας, χρειάζεται κάτι περισσότερο από παραδοσιακές φολκλορικές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις καί τελετές. Πχ πέρα από τις επικλήσεις για τους αρχαίους αυτοί οι Έλληνες Εθνικοί έχουν διαβάσει πότε κανένα αρχαίο κείμενο, ή πόσοι έχουν διαβάσει την διήγηση του Ηροδότου για τις Θερμοπύλες ή πόσοι γνωρίζουν τι ακολούθησε μέχρι την μάχη των Πλαταιών μετά την μάχη των Θερμοπυλών;

Η σχέση μας με τους αρχαίους δεν νομιμοποιείται με τα μεγάλα λόγια και τις τυμβωρυχίες. Δεν μπορούμε να βαυκαλιζόμαστε με μεγαλοστομίες. Οι σύγχρονοι νεοέλληνες, που κόπτονται για τους αρχαίους, καλό είναι να κάνουν και άλλα πράγματα πέρα από τις επικλήσεις πχ ας ρίξουν μια ματιά στο βιβλίο ενός βαρβάρου του G.J.Szemler κ.συν. το Thermopylai: Myth & Reality in 480 BC (Ares 1996).

Περισσότερο και από την ανιστόρητη ταινία με ενόχλησε το χειροκρότημα του κόσμου στο τέλος της ταινίας. Τα χειροκροτήματα των γνησίων απογόνων δεν μας νομιμοποιούν να βαφτιζόμαστε Έλληνες Εθνικοί και τουλάχιστον εμένα, οι πιο πολλοί "Έλληνες Εθνικοί" μου φαντάζουν "ριψάσπιδες" που έχουν παρατήσει την ασπίδα τους στο πεδίο της μάχης για να τους είναι εύκολη η φυγή απηλλαγμένοι από το βάρος της.